سابقے حصہ اول

سابقے حصہ دوم

سابقے اور لاحقے:

ہماری زبان اردو، ہر زبان کے لفظ قبول کر لیتی ہے۔ پھر یہ لفظ اس طرح اردو میں گھل مل جاتا ہے۔ چناں چہ یہ نام "سابقہ” اور "لاحقہ” ہماری زبان میں رائج نہ تھے۔ ہم نے مفید پا کر (Prefixes) سابقے، (Suffixes)لاحقے، کا ترجمہ کر کے اپنی زبان میں داخل کر لیے۔

سابقہ:

"سابقہ” اس لفظ کو کہتے ہیں جسے کلمے سے پہلے بڑھا کر اس کلمے کے معنی میں کچھ اضافہ یا تغیر و تبدّل پیدا کر لیں ۔ جیسے: واقف، سے پہلے "نا” لگا کر "نا واقف” بنا لیں۔ نا واقف میں اصل کلمہ "واقف” ہے اور "نا” چوں کہ اصل کلمے سے پہلے لگایا گیا ہے، اس لیے "سابقہ” ہے۔

لاحقہ:

"لاحقہ” اس لفظ کو کہتے ہیں جو کسی کلمے کے آخر میں بڑھا کر معنوں میں کچھ اضافہ یا تغیر و تبدل پیدا کر لیا جائے، جیسے خوف کے آخر میں لفظ "ناک” بڑھا کر "خوف ناک” بنا لیا جائے۔ خوف ناک میں اصل کلمہ :خوف” ہے اور "ناک” چوں کہ اصل کلمے کے آخر میں لگایا ہے اس لیے یہ لاحقہ ہے

سابقہ اور لاحقہ کبھی صرف ایک ہی حرف ہوتا ہے، جیسے اٹل۔ اٹوٹ۔ اکھنڈ۔ اور اجیت میں صرف الف سابقے ہیں اور اصل لفظ سے پہلے صرف الف لگا دیا گیا ہے۔ اسی طرح جھوٹا۔ میلا۔ بھوکا۔ نیلا اور گیروا میں "الف” لاحقہ ہے اور اصل لفظ کے آخر میں صرف الف بڑھا دیا گیا ہے۔

سابقے

الف/ا

سابقےالفاظ
اہلاہلِ محلّہ۔ اہلِ بیت۔ اہلِ خانہ۔ اہلِ زبان۔ اہلِ ایمان۔ اہلِ شہر۔ اہلِ علاقہ۔ اہلِ قرآن۔ اہلِ ہنر
اناَن پڑھ۔ اَنمول۔ اَن جان۔ اَن دیکھا۔ اَن داتا۔ اَن مٹ۔ اَن تھک۔ اَن بن۔ اَنتر۔ اَن کہی۔ اَن سُنی
اامر۔ اچھوت۔ اٹل۔ الگ۔ اجیت۔ اکھڑ۔ اکھنڈ۔ اٹوٹ

از:

اَزبر۔ اَز بس۔ از حد۔ از خود۔ از سر تا پا۔ از آں۔ ازیں۔ 

ب

سابقے                الفاظ
با               با ادب۔ با کمال۔ با اصول۔ با خبر۔ با شعور۔ با عزت۔ با وقار۔ با ذوق۔ با وضو۔بازور۔با وجود۔ با مقصد۔ با مروت۔ با قاعدہ۔ با ضابطہ۔ با تدبیر۔ با تمیز۔ با اثر۔ 
بازباز پرس۔ باز گشت۔ باز یاب۔ بازیافت۔ باز خواہ۔ باز کشا۔ باز دید۔ 
بدبد نصیب۔ بد تمیز۔ بد کردار۔ بد صورت۔ بد گمان۔ بد تہذیب۔ بد لحاظ
بلابلا وجہ۔ بلا ناغہ۔ بلا امتیاز۔ بلا اجازت۔ بلا قیمت۔
بالابالا خانہ۔ بالا تر۔ بالا ہوش۔ بالا دست۔ بالا نشین۔
بلندبلند خیال۔ بلند حوصلہ۔ بلند مقام۔ بلند مرتبہ۔ بلند قامت۔ بلند ہمت۔
بنبن بیاہا۔ بن بلایا۔ بن مانگے۔ بن سلا۔ بن ملا۔
بےبے ادب۔ بے ایمان۔ بے عقل۔ بے اثر۔ بے وقوف۔ بے کار۔ بے پروا۔ بے ضرر۔ بے مروت۔ بے لوث۔ بے ہنری۔ بے موسم۔ بے دل۔ بے حساب۔ بے حد۔ بے دریغ۔ بے دخل۔ بے تحاشا۔ بے چراغ۔ بے جا۔ بے ثبات۔ بے تابی۔ بے بہا۔ بے باک۔ بے اختیار۔

بَر (اوپر):

برباد۔ برپا۔ برتر۔ بر حق۔ بر طرف۔ بر خلاف۔ بر محل۔ برملا۔ برہم۔ بر قرار۔ بر جستہ۔ بر وقت۔ بر داشت۔

پ

سابقےالفاظ
پا (پاؤں)پا زیب۔ پا بند۔ پا مال۔ پا پوش۔ پا جامہ۔ پا تال۔پا ئیدار۔ پا لک۔ پا گل۔ پا کیزہ۔پابند۔ پا بجولاں۔ پا بوس۔ پایاب۔ پا بستہ۔ 
پُرپُر لطف۔ پُر نور۔ پُر جوش۔ پُر کیف۔ پُر معنی۔ پُر رونق۔ پُر زور۔ پُر خلوص۔پُر آشوب۔ پُر نم۔ پُرکار۔ پُر دل۔ پُر درد۔ 
پَرپَر ایا۔ پَر دیس۔ پَرات۔ پراٹھا۔ پَر بت۔
پستپست قامت۔ پست ہمت۔ پست خٰال۔ پست فطرت۔ پست قد۔ پست حوصلہ۔
پسپس ماندہ۔ پسِ منظر۔ پسِ پردہ۔ پسِ پشت۔ پس پا۔ پس انداز۔
پنچپنج تن۔ پنج شنبہ۔ پنج گانہ۔ پنج آب۔ پنج روزہ۔ پنج شاخۃ۔ پنج گوشہ۔ پنج وقتہ۔ 
پاکپاک وطن۔ پاک دل۔ پاک فطرت۔ پاک دامن۔ پاک باز۔ پاک طینت۔
پَیشپیش رفت۔ پیش خیمہ۔ پیش کش۔ پیش خدمت۔ پیش نظر۔ پیش لفظ۔ پیش رو۔ پیشانی۔ پیش بینی۔ پیش دستی۔ پیش قدمی۔ پیش نماز۔ پیش تر۔ پیش کش۔ پیش خوانی۔ پیش گاہ۔ پیش رَس۔ پیش کار۔ پیش آمد۔ 
پریپری صورت۔ پری چہرہ۔ پری پیکر۔ پری حسن۔ پری جمال۔
پنپنجاب۔ پنجابی۔ پن بجلی۔ پن چکی۔ پنیر

پائے (پاؤں):

پائے بند۔ پائے تخت۔ پائے مال۔ پائے داری۔ پائے بستہ۔ پائے دان۔ 

پَس(پیچھے): 

پس انداز۔ پس پا۔ پس ماندہ۔ پس آہنگ۔ پس خوردہ۔ پس آوردہ۔

ت

سابقےالفاظ
ترتر و تازہ۔ تر کیب۔ تر جمان۔ تر یاق۔ تر زبان۔ تر کھان۔ تر کش۔
تنگتنگ نظر۔ تنگ دل۔ تنگ دست۔ تنگ ظرف۔ تنگ حال۔
تہتہ خانہ۔ تہ دل۔ تہ درا۔ تہوار۔ تہ بند۔
تیزتیز رفتار۔ تیز دھار۔ تیز تر۔ تیزاب۔ تیز مزاج

ج

سابقےالفاظ
جلجل تھل۔ جل مرغ۔ جل ترنگ۔ جل پری۔ جل مانس۔
جنمجنم روگی۔ جنم دن۔ جنم جلی۔ جنم بھر۔ جنم پتری۔ جنم بھومی۔

چ، ح

سابقےالفاظ
چوچو کھٹ۔ چو کور۔ چو پال۔ چو بارہ۔ چو پایہ۔
حقحق درا۔ حق پرست۔ حق شناس۔ حق گو۔ حق تلفی۔ حق حلال۔

خ

سابقےالفاظ
خار               خار دار۔ خارش۔ خار زار۔ خارکش۔ خارجی۔ خارجہ۔
خانہخانہ بدوش۔ خانہ خراب۔ خانہ خدا۔ خانہ داری۔ خانہ آبادی۔
خرخر دماغ۔ خر گوش۔ خر بوزہ۔خر کار
خلافخلاف عقل۔ خلاف قاعدہ۔ خلاف شرع۔ خلاف قانون۔ خلاف ضابطہ۔ خلافِ توقع۔ خلافِ معمول
خوبخوب تر۔ خوب رو۔ خوب صورت۔ خو بانی۔ خوب کلاں۔ خوب سیرت۔
خُودخود پسند۔ خود غرض۔ خوددار۔ خود مختار۔ خود سر۔ خود آرا۔ خود رو۔ خود فریب۔ خود بخود۔ خود کش۔خود بیں۔ خود خوئی۔ خود ثنائی۔ خود افگن۔ خود حسابی۔ خود سازی۔ خود نمائی۔ خود ستائی۔ خود رفتہ۔ خود پرستی۔ 
خُوشخوش خلق۔ خوش بو۔ خوش قسمت۔ خوش نصیب۔ خوش ذائقہ۔ خوش خط۔ خوش نما۔ خوش گفتار۔ خوش مزاج۔ خوش لباس۔ خوش قلم۔ خوش رنگ۔ خوش خیالی۔ خوش خبری۔ خوش باش۔ خوش الحان۔ خوش آواز۔ خوش آب۔ خوش اُسلوبی۔ 

د

سابقےالفاظ
داردار الحکومت۔ دار السلطنت۔ دار العلوم۔ دار الخلافہ۔ دار چینی۔
دادداد رسی۔ داد خواہ۔ داد طلب۔ داد بخش۔ داد سخن۔
دردر آمد۔ درخواست۔ در پردہ۔ در ہم۔ در گاہ۔ در گزر۔ در بدر۔ در کار۔ در اصل۔ دریافت۔ در کنار۔ در اَنداز۔ درمیان۔ درہم۔ در پے۔ در پیش۔ 
درددرد ناک۔ درد دل۔ درد سر۔ درد آشنا۔ درد مندی۔
دودو بالا۔ دو چند۔ دو حرفی۔ دو چار۔ دو زخ۔ دوش۔ دو سرا

ذ

سابقےالفاظ
ذوذو النورین۔ ذو معنی۔ ذو الجلال۔ ذو اضعاف۔ ذو الحج۔
ذیذیشان۔ ذی شعور۔ ذی روح۔ ذی عقل۔ ذی علم۔

ر

سابقےالفاظ
راجراج سبھا۔ راج ہنس۔ راج گڑھ۔ راجستھان۔ راج کماری۔ راجپوت۔
راہراہ گیر۔ راہبر۔ راہنما۔ راہ گزر۔ راہزن۔ راہِ راست۔
رورو مال۔ رو داد۔ رو پوش۔ رو سیاہ۔ روشناس۔ رو رعایت۔

ز

سابقےالفاظ
زود (جلد)زود ہضم۔ زود فہم۔ زود رس۔ زود رنج۔ زود نویس۔زود بود(بے تحاشا)۔ زود قلم۔ زود اثر۔ زود خیز۔ زود آشنا۔ زود گو۔ 
زیرزیر سایہ۔ زیرِ نگین۔ زیر دست۔ زیر جامہ۔ زیر بار۔ زیر نشین۔ زیر مشق۔ زیر انداز۔ 

س

سابقےالفاظ
سر ( اُوپری حصہ، چوٹی)سر شام۔ سر انجام۔ سر دار۔ سر تاج۔ سر گرم۔ سر حد۔ سر گودھا۔سر ہنگ۔ سرمایہ۔ سربراہ۔ سر نوشت۔ سر گروہ۔ سر گوشی۔ سر گراں۔ سر کوبی۔ سر گزشت۔ سرکش۔ سرفراز۔ سرشاری۔ سرسبز۔ سر زمین۔ سرخیل۔ سر پوش۔ سر پرست۔ سر بمہر۔ سر بلند۔ سر بسر۔ سر بستہ۔ سر خوش۔ 
سہسہ ماہی۔ سہ منزلہ۔ سہ شنبہ۔ سہ گنا۔ سہ درہ۔

ش

سابقےالفاظ
شاہشاہکار۔ شاہدرہ۔ شاہراہ۔ شاہ سوار۔ شاہ خرچ۔ شاہباز۔
شہشہ سوار۔ شہ رگ۔ شہنشاہ۔ شہتوت۔ شہ رخ۔ شہ زور۔ شہ سُرخی۔ شہ گام۔ 

شَش:

شش جہت۔ شش ماہی۔ شش پہلو۔ شش طاق۔ 

ص

سابقےالفاظ
صاحب        صاحب کمال۔ صاحب عقل۔ صاحب علم۔ صاحب خانہ۔ صاحبِ ذوق۔ صاحبِ اختیار۔ صاحب اقبال۔ صاحب تخت۔ صاحب تدبیر۔ صاحب جاگیر۔ صاحب راز۔ صاحب فراش۔ صاحب مقدور۔ صاحب سلیقہ۔ صاحبِ منصب
صدر (مرکزی)صدر مجلس۔ صدر دفتر۔ صدر بازار۔ صدر دروازہ۔ صدر مدرسہ۔ صدر نشین۔ صدر مہتمم۔ صدر محاسب۔ صدر دیوان۔ صدر مقام۔ 

ع، غ

سابقے          الفاظ
عالیعالی مقام۔ عالی نسب۔ عالی ظرف۔ عالی جاہ۔ عالی مرتبت۔
غیرغیر مناسب۔ غیر ضروری۔ غیر مسلم۔ غیر حاضر۔ غیر محفوظ۔ غیر مفید۔ غیر مانوس۔ غیر محرم۔غیر منقولہ۔ غیر مکمل۔ غیر ممکن۔ غیر مستحکم۔ غیر شفاف۔ غیر ذمہ دار۔ غیر واقع۔ غیر آباد۔ غیر موزوں۔ 

ف،ق

سابقےالفاظ
فلکفلک بوس۔ فلک گیر۔ فلک شگاف۔ فلک پیما۔ فلک اعظم۔
قابلقابل نفرت۔ قابلِ قدر۔ قابلِ ذکر۔ قابلِ دید۔

ک

سابقےالفاظ
کجکج چال۔ کج رو۔ کج رفتار۔ کج فہم۔ کج حوصلہ۔ کج طبع۔
کمکم عقل۔ کم بخت۔ کم ہمت۔ کم یاب۔ کم ظرف۔ کمزور۔
کوتاہکوتاہ نظر۔ کوتاہ سمجھ۔ کوتاہ اندیش۔ کوتاہ بین۔ کوتاہ دست۔

گ

سابقےالفاظ
گلگل باز۔ گل رخ۔ گل کدہ۔ گل رنگ۔ گل رو۔ گل پاشی۔
گاؤگاؤ چشم۔ گاؤ تکیہ۔ گاؤ زبان۔ گاؤ زر۔ گاؤ خور۔

ل، م

سابقے  الفاظ
لالا علاج۔ لا وارث۔ لا جواب۔ لا مکان۔ لا چار۔ لا یعنی۔ لاوَلَد۔ لا مذہب۔ لا کلام۔ لا زوال۔لاریب۔ لا حَل۔ لادوا۔ لا حاصل۔ لا پروای۔ لا ثانی۔ 
مہامہا راجا۔ مہابیر۔ مہا راج۔ مہا کاج۔
میرمیر قوم۔ میرِ کارواں۔ میرِ محفل۔ میر صاحب۔ میرِ مجلس۔ میر عمارت۔ میرِ منزل۔ میر محلّہ۔ میر مُنشی۔ میرِ دیوان۔ میرِ دربار۔ میرِ سامان۔ 

ن

سابقے                                     الفاظ
ننڈر۔ نکھرا۔ نگر۔ نکمّا۔
نانا ممکن۔ نا مناسب۔ نا واقف، نا لائق۔ نادان۔ نادرا۔ نا پاک۔نا مساوی۔ نا ہموار۔ نا مرتّب۔ نا محرم۔ نا معلوم۔ نا گہانی۔ نا گوار۔ نا کردہ۔ نا قدری۔ نا فہمی۔ نا کام۔ نا فرمان۔ نا شکری۔ نا ساز۔ نا رسا۔ نا راض۔ نا درست۔ نا دانی۔ نا حق۔ نا چار۔ نا تواں۔ نا تمام۔ نا تراش۔ نا انصافی۔ نا پسند۔ نا پید۔ نا بود۔ نا بلد۔ نا اہل۔  نا اتفاقی۔ نا اُمید۔ نا آشنا۔ 
نرنرگس۔ نراس۔ نر مل۔ نروان۔ نر دوش۔
نازکنازک بدن۔ نازک مزاج۔ نازک خیال۔ نازک دماغ۔
نو (نیا)نو مسلم۔ نو عمر۔ نو جوان۔ نو مولود۔ نو مراد۔ نو نہال۔ نو خیز۔ نو نیاز۔ نو قدم۔ نو کار۔ نو پرواز۔ نو رَس۔ نو وارد۔ نو مشق۔ نو بہار۔ نو آبادی۔ نو آموز۔ 
نیکنیک سیرت۔ ۔ نیک دل۔ نیک سلوک۔ نیک فطرت۔ نیک بخت۔
نیم (آدھا)نیم شب۔ نیم حکیم۔ نیم ملا۔ نیم مردہ۔ نیم جان۔نیم تسلیم۔ نیم رُخ۔ نیم جوش۔ نیم خواب۔ نیم گرم۔ نیم کش۔ نیم سوختہ۔ نیم روز۔ نیم راضی۔ نیم خوردہ۔ نیم بسمل۔ نیم باز۔ 

ہ، ی

سابقے              الفاظ
ہرہر چند۔ ہر دم۔ ہر بار۔ ہر جائی۔ ہر کارہ۔ ہر چہ۔ ہر دل عزیز۔ ہر گز۔ ہر کہ۔ ہر کُجا۔ ہر کس۔ ہر سُو۔ ہر گاہ۔ ہر جائی۔ 
ہمہم جماعت۔ ہم آواز۔ ہم درد۔ ہم سفر۔ ہم نام۔ ہم وطن۔ ہم خیال۔ ہم نشین۔ ہم عصر۔ہم پلّہ۔ ہم آغوش۔ ہم پہلو۔ ہم پیالہ۔ ہم جنس۔ ہم پیشہ۔ ہم دم۔ ہم دلی۔ ہم دیوار۔ ہم راز۔ ہم رنگ۔ ہم زبان۔ ہم زاد۔ ہم سایہ۔ ہم سر۔ ہم چشمی۔ ہم نام۔ ہم معنی۔ ہم رائے۔ ہم وزن۔ ہم سخن۔ ہم نوائی۔ ہم کار۔ 
ہمہہمہ وقت۔ ہمہ تن۔ ہمہ صفت۔ ہمہ گیر۔ ہمہ داں۔ ہمہ کیف۔ ہمہ رنگ۔ ہمہ حال۔ ہمہ دانی
یکیک جان۔ یک دم۔ یک رنگ۔ یک جہتی۔ یک زبان۔ یک جا۔ یک تہی۔ یک روی۔ یک انداز۔ یک لخت۔ یک سوئی۔ یک طرفہ۔ یک رُخہ۔ یک دلی۔ یکساں۔ یک چشمی۔ یک تارا۔ یک بارگی۔ 

ہزار (کثرت):

ہزار داستان۔ ہزار پا۔ ہزار چشم۔ ہزار ستون۔ ہزار آواز۔ ہزار پیشہ۔ ہزرا پایہ۔ ہزار افشاں۔ ہزار دانہ

٭٭٭

لاحقے

ایک حرف یا چند حروف کا وہ مجموعہ جو کسی با معنی لفظ کے بعد لگا دینے سے ایک نیا لفظ بن جائے، اس کے بعد میں بننے والے لفظ یا حرف کو "لاحقہ” کہتے ہیں۔

آ

لاحقےالفاظ
آرا       گلشن آرا۔ جہاں آرا۔ صف آرا۔ بزم آرا۔ حسن آرا۔انجمن آرا۔ مسند آرا۔ جلوہ آرا۔ ہنگامہ آرا۔ لشکر آرا۔ معرکہ آرا۔ بساط آرا۔ بہار آرا۔
آبادوزیر آباد۔ اسلام آباد۔ فیصل آباد۔ قادر آباد۔ لیاقت آباد۔ منظور آباد۔
آلودگرد آلود۔ خون آلود۔ زہر آلود۔ اشک آلود۔ زنگ آلود۔ خاک آلود۔
آمیزتوہین آمیز۔ ہتک آمیز۔ مصلحت آمیز۔ حکمت آمیز۔ عبرت آمیز۔ حسرت آمیز۔ حقارت آمیز۔
آؤبہاؤ۔ سلجھاؤ۔ جھکاؤ۔ سمجھاؤ۔ چھڑکاؤ۔ بجھاؤ۔ سجاؤ۔
آئیدھلائی۔ رنگائی۔ شہنائی۔ کڑھائی۔ کھدائی۔ مہنگائی۔ طلائی۔ جُدائی۔

آزما:

زور آزمائی، نصیب آزمائی، قسمت آزمائی، تیغ آزمائی، بخت آزمائی، تقدیر آزمائی، طبع آزمائی، کار آزمائی

آزار (ستانا):

دل آزار۔ مردم آزار۔ عاشق آزار۔ بے کس آزار۔ مسافر آزار۔

آفریں (پیدا کرنا):

جہاں آفریں۔ معنی آفریں۔ ناز آفریں۔ سحر آفریں۔ بحر آفریں۔ عالم آفریں۔ نزاکت آفریں۔ نکتہ آفریں۔ جاں آفریں۔ سخن آفریں۔ ہنر آفریں

آور (لانے والا):

خواب آور۔ نام آور۔ قد آور۔ حملہ آور۔ دلاور۔ تناور۔ بختاور۔ گرد آور۔ نشہ آور۔ سُود آور۔ خراج آور۔

آویز (لٹکانا):

دلاویز۔ دستاویز۔ چشم آویز۔ شب آویز۔ مہم آویز

آموز (سیکھنا):

حکمت آموز۔ عبرت آموز۔ ادب آموز۔ نو آموز۔ مصلحت آموز۔ ادا آموز۔ سبق آموز۔ معرفت آموز۔ دانش آموز۔ ہنر آموز۔

آلود:

خوں آلود۔ زنگ آلود۔ گَرد آلود۔ غضب آلود۔ قہر آلود۔ زہر آلود۔ خاک آلود۔ عرق آلود۔ سُرمہ آلود۔ گریہ آلود۔ خواب آلود۔

آگیں (بھرا ہوا):

گوہر آگیں۔ عنبر آگیں۔ غم آگیں۔ نشاط آگیں۔ عطر آگیں۔ جواہر آگیں۔

آگاہ:

حق آگاہ۔ خدا آگاہ۔ کار آگاہ۔ شریعت آگاہ۔ طریقت آگاہ۔ حقیقت آگاہ۔ مقام آگاہ۔

 

الف/ا

لاحقےالفاظ
الفسچا۔ جھوٹا۔ توانا۔ دانا۔ ڈاکیا۔ لڑکا۔ پُرانا۔ سہانا۔
افروزروح افروز۔ جلوہ افروز۔ ایمان افروز۔ دل افروز۔ جہاں افروز۔ رونق افروز۔ خیال افروز۔ بزم افروز۔ عالم افروز۔ انجمن افروز۔ شب افروز۔ آئینہ افروز۔ مجلس افروز۔ آتش افروز۔
اندیشمصلحت اندیش۔ خیر اندیش۔ عاقبت نا اندیش۔ دور اندیش۔ بد اندیش۔ فکر اندیش۔ کوتاہ اندیش۔مآل اندیش۔ نیک اندیش۔ پس اندیش۔ صواب اندیش
اندوزذخیرہ اندوز۔ عبرت اندوز۔ فکر اندوز۔ غم اندوز۔ زر اندوز۔شرف اندوز۔ سعادت اندوز۔ دولت اندوز۔ عیش اندوز۔ 
انگیز (اکسانا)فرحت انگیز۔ راحت انگیز۔ حیرت انگیز۔ فکر انگیز۔ درد انگیز۔ فتنہ انگیز۔ عمل انگیز۔ ہیبت انگیز۔ شر انگیز۔ تعجب انگیز۔ دہشت انگیز۔ طرب انگیز۔ ولولہ انگیز۔ نشاط انگیز۔ 
اتباغات۔ آلات۔ خیالات۔ بیانات۔ علامات۔ حالات۔ حیوانات

اَفشاں (چھڑکنا):

 نور افشاں۔ زر افشاں۔ گل افشاں۔ گوہر افشاں۔ عنبر افشاں۔ گلاب افشاں۔ پُر افشاں۔ خوں افشاں۔ عطر افشاں۔ 

افگن (پھینکنا):

 شیر افگن۔ نور افگن۔ پَر تو افگن۔ خود افگن۔ بساط افگن۔ 

انداز (ڈالنا):

خلل انداز۔ در انداز۔ قد انداز۔ حُکم انداز۔ قادر انداز۔ غلط انداز۔ قرعہ انداز۔ رخنہ انداز۔ نظر انداز۔ پس انداز۔ پیش انداز۔ تیر انداز۔ 

انہ:

 روزانہ۔ مستانہ۔ دستانہ۔ عالمانہ۔ سالانہ۔ رندانہ۔ یارانہ۔ دوستانہ۔ بیعانہ۔ نذرانہ۔ شکرانہ۔ ہرجانہ۔ محنتانہ۔ ملحدانہ۔ جرمانہ۔

اوٹ (ہندی ، حاصل مصدر):

 رُکاوٹ۔ بناوٹ۔ لگاوٹ۔ سجاوٹ۔ گھلاوٹ۔ کساوٹ۔ ملاوٹ۔

 

ب

لاحقےالفاظ
بازسر باز۔ جانباز۔ راست باز۔ دغا باز۔ کبوتر باز۔ مُرغ باز۔ پتنگ باز۔ نوسر باز۔شعبدہ باز۔ نشانہ باز۔ فقرے باز۔ جگت باز۔ تیز باز۔ نظر باز۔شطرنج باز۔
بردار
(اُٹھانا)
علم بردار۔ فرماں بردار۔ ناز بردار۔ جہاز بردار۔ حاشیہ برداز۔ عصا بردار۔ حکم بردار۔بار بردار۔ نام بردار۔ کفش بردار۔
باربُرد بار۔ گراں بار۔ شعلہ بار۔ مشکبار۔ اشکبار۔ گوہر بار۔ برف بار۔ خون بار۔
باندربان۔ باغ بان۔ میزبان۔ گاڑی بان۔ شُتر بان۔ مرتبان۔ بیابان۔ نرد بان۔نگہبان۔ سایہ بان۔ سار بان۔ بادبان۔ 
بین /بیں 
(دیکھنا)
عیب بین۔ کوتاہ بین۔ باریک بین۔ خوردبین۔ سیربین۔ تماش بین۔ خود بیں۔ ظاہر بیں۔ کم بیں۔ نکتہ بیں۔ انجام بیں۔ دور بیں۔ 
بوسزمین بوس۔ فلک بوس۔ قدم بوس۔
بندنظر بند۔ پا بند۔ قلعہ بند۔ شہر بند۔ گلو بند۔ بازو بند۔ ہتھیار بند۔ نقش بند۔ دل بند۔ صف بند۔ پیش بند۔ علاقہ بندی۔ فرقہ بندی۔ قافیہ بندی۔ فریق بندی۔ قسط بندی۔ کوچہ بندی۔ دستار بندی۔ 
بر     
 (لے جانا)
راہبر۔ پیامبر۔ پیغمبر۔ مفت بر۔ منبر۔ امبر۔ نامہ بر۔ دل بَر۔ فرمان بر۔ 

بَاش(ہونا رہنا):

خوش باش۔ یار باش۔ شب باش۔ خاک باش۔ دُور باش۔

بخش:

صحت بخش۔ مسرّت بخژ۔ راحت بخش۔ فرحت بخش۔ شفا بخش۔  جہاں بخش۔ مُراد بخش۔ طراوت بخش ۔گنج بخش۔ 

بستہ (بندھا):

سَر بستہ۔ کمر بستہ۔ پَر بستہ۔ دَر بستہ۔ دست بستہ۔ پا بستہ۔ دل بستہ۔ حِنا بستہ۔ زباں بستہ۔ سنگ بستہ۔ گلو بستہ۔ نظر بستہ۔ چشم بستہ۔ لب بستہ۔ 

 

پ

لاحقےالفاظ
پرور 
(پالنا)
غریب پرور۔ انصاف پرور۔ کینہ پرور۔ روح پرور۔ اقربا پرور۔ بندہ پرور۔ ذرّہ پرور۔ سُخن پرور۔ ہنر پرور۔ ناز پرور۔ نفس پرور۔ سایہ پرور۔
پسنددل پسند۔ امن پسند۔ جدّت پسند۔ ترقی پسند۔ اسلام پسند۔ من پسند۔ عیش پسند۔
پُوش
(چُھپانے والا)
ستر پوش۔عیب پوش۔ میز پوش۔ سر پوش۔ گل پوش۔ خوش پوش۔ کفن پوش۔ سیاہ پوش۔سُر خ پوش۔ پردہ پوش۔ تخت پوش۔ نقاب پوش۔ سفید پوش۔ خرقہ پوش۔ سایہ پوش۔ کملی پوش۔ خطا پوش۔ پا پوش۔ 
پادیر پا۔ پیش پا۔ سیاہ پا۔ موٹا پا۔ سرا پا۔پس پا۔ چراغ پا۔ سیخ پا۔ گریز پا۔ آبلہ پا۔ سیماب پا۔
پرستقوم پرست۔ حق پرست۔ خدا پرست۔ وطن پرست۔ آتش پرست۔ بُت پرست۔ حسن پرست۔ مفاد پرست۔
پورہمغل پورہ۔ اسلام پورہ۔ شیخو پورہ۔
پنبانجھ پن۔ لڑکپن۔ بانکپن۔ بچپن۔ اپنا پن۔ نرالا پن۔

پذیر(قبول، قابل):

دل پذیر۔ عبرت پذیر۔ عُذر پذیر۔ تربیت پذیر۔ اشتعال پذیر۔ نصیحت پذیر۔ سکونت پذیر۔ فرماں پذیر۔ ترقی پذیر۔ قیام پذیر۔ خاطر پذیر۔ آفت پذیر۔ فنا پذیر۔ زوال پذیر۔ گزارش پذیر۔ 

پرداز (مشغول ہونا):

کار پرداز۔ انشا پرداز۔ فتنہ پرداز۔ ہنگامہ پرداز۔ تفرقہ پرداز۔ نکتہ پرداز۔ چہرہ پرداز۔ حوصلہ پرداز۔ عشق پرداز۔ غزل پرداز۔ نقش پرداز۔ 

پَیما (ناپنا):

قافیہ پیما۔ جادہ پیما۔ ہوا پیما۔ بادہ پیما۔ فلک پیما۔ سخن پیما۔ راہ پیما۔ مسافت پیما۔ پیالہ پیما۔ زمیں پیما۔ جہاں پیما۔ 

 

ت

لاحقےالفاظ
ترینبد ترین۔ کم ترین۔ خوش ترین۔ امیر ترین۔ بلند ترین۔ خوب صورت ترین۔ حسین ترین۔ بہترین۔
تراشچوب تراش۔ پنسل تراش۔ قلم تراش۔ سنگ تراش۔ بت تراش۔
تربد تر۔ دور تر۔ کم تر۔ بہتر۔ خوب تر۔ خوش تر۔

ج، چ

لاحقےالفاظ
جوعیب جو۔ جنگ جو۔ نکتہ جو۔ امن جو۔ صلح جو۔ چارہ جو۔ مہم جو
چیپرچی۔ خزانچی۔ دیکچی۔ توپچی۔ باورچی۔
چہکوچہ۔ صندوقچہ۔ دریچہ۔ باغیچہ۔ دیگچہ۔
چیں
(چُننا)
گل چیں۔ عیب چیں۔ نکتہ چیں۔ خوشہ چیں۔ ریزہ چیں۔ سُخن چیں۔ حرف چیں۔ سبد چیں۔ 

خ

لاحقےالفاظ
خواربے خوار۔ شِیر خوار۔ مے خوار۔ نمک خوار۔ خوں خوار۔
خواںثنا خواں۔ حمد خواں۔ مرثیہ خواں۔ قصیدہ خواں۔ غزل خواں۔ نعت خواں۔ نوحہ خواں۔ قرآن خواں۔ سوز خواں۔ قصّہ خواں۔ فاتحہ خواں۔ کتاب خواں۔ ابجد خوانی۔ دُرود خوانی۔ پیش خوانی۔ غزل خوانی۔ 
خوررشوت خور۔ آدم خور۔ سبزی خور۔ حرام خور۔ گوشت خور۔ چغل خور۔ بھتہ خور۔ غوطہ خور۔بسیار خور۔
خیز
(اٹھنا) 
زرخیز۔ وحشت خیز۔ مردم خیز۔ سحر خیز۔نو خیز۔ فتنہ خیز۔ ہنگامہ خیز۔ جلوہ خیز۔ موج خیز۔ قیامت خیز۔ مسرت خیز۔ تعجب خیز۔ عبرت خیز۔ صبح خیز۔ شب خیز۔ 
خانہکتب خانہ۔ شراب خانہ۔ غسل خانہ۔ ڈاک خانہ۔ قہوہ خانہ۔ صنم خانہ۔ کارخانہ۔ دولت خانہ۔ غریب خانہ۔ باورچی خانہ۔ آئینہ خانہ۔ نعمت خانہ۔ دیوان خانہ۔ شفا خانہ۔ بت خانہ۔ غریب خانہ۔ نگار خانہ۔ عاشور خانہ۔ عزاخانہ۔ مسافر خانہ۔ عبادت خانہ۔ لنگر خانہ۔ نوبت خانہ۔
خواہ
(چاہنا)            
قرض خواہ۔ خیر خواہ۔ خاطر خواہ۔ عذر خواہ۔ بہی خواہ۔ معذرت خواہ۔ بد خواہ۔ نیک خواہ۔دل خواہ۔ داد خواہ۔ ہوا خواہ۔ باج خواہ۔ رَزم خواہ۔

د

لاحقےالفاظ
دانیسرمہ دانی۔ راکھ دانی۔ مچھر دانی۔ نمک دانی۔ قدر دانی۔ زبان دانی
دانقدر دان۔ روشندان۔ پان دان۔ گلدان۔ سنگھار دان۔ ریاضی دان۔ خاندان۔ قلم دان۔ جُزدان۔ آتش دان۔ خاک دان۔ خاصدان۔

داں (جاننا):

رمزداں۔ مزاح داں۔ حساب داں۔ غیب داں۔ نکتہ داں۔ سخن داں۔ قدر داں۔ قواعد داں۔ کارداں۔ محاورہ داں۔ ریاضی داں۔ زبان داں۔ ہمہ داں۔ پیچ داں۔ ناداں۔ معاملہ داں۔ مصلحت داں۔ 

دُوز (سینا):

خیمہ دُوز۔ زردوز۔ دل دوز۔ چرّم دوز۔ پارہ دوز۔ جگر دوز۔ آب دوز۔ زمیں دوز۔

 

ر

لاحقےالفاظ
رُخبے رخ۔ قبیلہ رخ۔ شعلہ رخ۔ گل رخ۔ لالہ رخ۔ شاہ رُخ۔
رساںپیغام رساں۔ فیض رساں۔ تحفہ رساں۔ چھٹی رساں۔ رقعہ رساں۔ فریاد رساں۔ ضرور رساں۔
رسدور رس۔ سخن رس۔ نکتہ رس۔ دست رس۔ داد رس۔ داد رس۔ سب رس۔ گل رس۔
رورو برو۔ تازہ رو۔ خوب رو۔ گل رو۔ تیز رو۔ خود رو۔ سبک رو۔

راں (چلانا):

حکم راں۔ کام راں۔ جہاز راں۔ باد راں۔ سیل راں۔ زباں راں۔ سلطنت راں۔ 

رسانی (پہنچنا):

خبر رسانی۔ آب رسانی۔ رَسد رسانی۔ فیض رسانی۔ سراغ رسانی۔ حق رسانی۔ انصاف رسانی۔ پیغام رسانی۔ نفع رسانی۔ نقصان رسانی۔ ایذا رسانی۔ ضرر رسانی۔ 

رَسیدہ (پہنچنا):

اجل رسیدہ۔ آفت رسیدہ۔ ستم رسیدہ۔ عمر رسیدہ۔ ظلم رسیدہ۔ بلا رسیدہ۔ ضرر رسیدہ۔ نقصان رسیدہ۔ تکلیف رسیدہ۔ ایذا رسیدہ۔

رَیز (گرانا، بہانا):

لب ریز۔ گُل ریز۔ رنگ ریز۔ خوں ریز۔ اشک ریز۔ عرق ریز۔ تُخم ریز۔ آب ریز۔ جلوہ ریز۔ سیماب ریز۔ آفت ریز۔ خاک ریز۔ 

 

ز

لاحقےالفاظ
زادہشہزادہ۔ صاحبزادہ۔ حرام زادہ۔ نواب زادہ۔ برادر زادہ۔ خان زادہ۔
زارلالہ زار۔ چمن زار۔ سبزہ زار۔ گلشن زار۔ زار و زار۔ ریگ زار۔ مرغ زار۔ گل زار۔ ستم زار۔ حسرت زار۔ شعلہ زار۔ خار زار۔ با زار۔ سمن زار۔ وحشت زار۔
زدہ            (مارنا)آفت زدہ۔ مصیبت زدہ۔ قحط زدہ۔ خوف زدہ۔ غم زدہ۔ سیلاب زدہ۔ مشکل زدہ۔ ستم زدہ۔ ندامت زدہ۔ جنوں زدہ۔ آتش زدہ۔ دل زدہ۔ ملامت زدہ۔ فاقہ زدہ۔ فلک زدہ۔ وحشت زدہ۔ افلاس زدہ۔ رخنہ زدہ۔ ناخن زدہ۔
زیببد زیب۔ نا زیب۔ جہاں زیب۔ اورنگ زیب۔ دیدہ زیب۔ گل زیب۔ پا زیب۔ جامہ زیب۔
زن /زنی (مارنا)راہزن۔ تیغ زن۔ حرف زن۔ طعنہ زن۔ تیر زن۔ موج زن۔ شمشیر زن۔ راہ زنی۔ طعنہ زنی۔ لاف زنی۔ نعرہ زنی۔ ماتم زنی۔ شمشیر زنی۔ تیغ زنی۔ قلمزنی۔ رگ زنی۔سینہ زنی۔ سکّہ زنی۔ فوج زنی۔ خندہ زنی۔ نقب زنی۔ شعلہ زنی۔ نیش زنی۔ 

س

لاحقےالفاظ
ساز / سازیقانون ساز۔ کار ساز۔ زمانہ ساز۔ بہانہ ساز۔ جلد ساز۔ دم ساز۔ گھڑی ساز۔ چارہ ساز۔قانون سازی۔ آئینہ سازی۔ زمانہ سازی۔ دنیا سازی۔ چارہ سازی۔ عشوہ سازی۔ فُسوں سازی۔ خانہ سازی۔ حرم سازی۔ رنگ سازی۔ جِلد سازی۔ دوا سازی۔ سخن سازی۔ حیلہ سازی۔ کار سازی۔ جعل سازی۔ خود سازی۔
سرائےمغل سرائے۔ کارواں سرائے۔ عالمگیر سرائے۔ عشرت سرائے۔ مہمان سرائے۔ عدم سرائے۔ دولت سرائے۔ حرم سرائے۔ ماتم سرائے۔ پردہ سرائے۔ جاوداں سرائے۔ محل سرائے۔
سارخاکسار۔ شرم سار۔ کو ہ سار۔ نمک سار۔ غم سار۔
ستان / ستاںپاکستان۔ افغانستان۔ ہندوستان۔ گلستان۔ پرستان۔ چمنستان۔ قبرستان۔ بوستاں۔ نیستاں۔ زمستاں۔ ریگ ستاں۔ بہار ستاں۔ کارستاں۔ پرستاں۔ کوہستاں۔ نخلستاں۔ دبستاں۔

سَرا (گانا):

نغمہ سرا۔ مدح سرا۔ زمزمہ سرا۔ نکتہ سرا۔ نوحہ سرا۔ ہرزہ سرا۔ بربط سرا۔ ترنم سرا۔ سُخن سرا۔ 

سَنج (تولنا):

بذلہ سنج۔ لطیفہ سنج۔ سُخن سنج۔ شکوہ سنج۔ نغمہ سنج۔ ترانہ سنج۔ زمزمہ سنج۔ ترانہ سنج۔ دقیقہ سنج۔  گوہر سنج۔ نکتہ سنج۔ دُروں سنج۔ پیرایہ سنج۔ سعادت سنج۔ قافیہ سنج۔ غزل سنج۔ کیمیا سنج۔ نَوا سنج۔ ہنر سنج۔

ش

لاحقےالفاظ
شدہگم شدہ۔ حاصل شدہ۔ سلائی شدہ۔ رنگائی شدہ۔ فیل شدہ۔ شادی شدہ۔ ضائع شدہ۔ ختم شدہ۔ جمع شدہ۔
شعاربد شعار۔ کفایت شعار۔ نیک شعار۔ امن شعار۔ غم شعار۔
شالہسفید شالہ۔ گاؤ شالہ۔ پاٹھ شالہ۔ دھرم شالہ۔ دو شالہ۔
شناس
                                         (پہچاننے والا)
قدر شناس۔ حق شناس۔ جوہر شناس۔ ادا شناس۔ مردم شناس۔ چہرہ شناس۔ خود شناس۔ رو شناس۔ نظر شناس۔ مزاج شناس۔ رمز شناس۔ کار شناس۔ احسان شناس۔ انجم شناس۔ ستارہ شناس۔ حرف شناس۔ نکتہ شناس۔ وقت شناس۔ موقع شناس۔ صورت شناس۔ سخن شناس۔ غزل شناس۔ مصلحت شناس۔ درد شناس۔ 

ئش:

آرائش۔ آزمائش۔ پیمائش۔ آسائش۔ آلائش۔ فرمائش۔ نمائش۔ ستائش۔

ش:

آفرینش۔ آمیزش۔ بارش۔ بندش۔ تابش۔ پُرسش۔ شورش۔ سازش۔ سفارش۔ رنجش۔ نوازش۔ آویزش۔ بخشش۔ کشش۔ نگارش۔

شِکن(ٹوٹنا، توڑنا):

بُت شکن۔ ہمت شکن۔ حوصلہ۔ طاقت شکن۔ صبر شکن۔ تحمل شکن۔ خیبر شکن۔ عزم شکن۔ خمار شکن۔ قانون شکن۔ عہد شکن۔ پیماں شکن۔ دل شکن۔ صف شکن۔ جادو شکن۔ توبہ شکن۔ خود شکن۔ سایہ شکن۔ کوہ شکن۔

شگاف (چیرنا، پھاڑنا):

خارا شگاف۔ سینہ شگاف۔ مُو شگاف۔ جگر شگاف۔ کوہ شگاف۔ دریا شگاف۔ آسماں شگاف۔ لشکر شگاف۔ دیوار شگاف۔

 

ط، ف

لاحقےالفاظ
طلب               
(چاہنا)
غور طلب۔ انصاف طلب۔ جفا طلب۔ محنت طلب۔ موقع طلب۔ ہمت طلب۔آرام طلب۔ شہرت طلب۔ جاہ طلب۔ عیش طلب۔ عزت طلب۔ آبرو طلب۔ خیر طلب۔ سلام طلب۔ تحقیق طلب۔ حساب طلب۔ محاسبہ طلب۔ مواخذہ طلب۔ وقت طلب۔ حُرمت طلب۔ کار طلب۔
فامسفید فام۔ گل فام۔ سرخ فام۔ سبز فام۔ سیاہ فام۔ لالہ فام۔زمرد فام۔ یاقوت فام۔ مُشک فام۔ فیروزہ فام۔ شعلہ فام۔ آتش فام۔ زرد فام۔
فروش                ضمیر فروش۔ سبزی فروش۔ بت فروش۔ کتب فروش۔ وطن فروش۔ پھل فروش۔ گراں فروش۔ اسٹام فروش۔بردہ فروش۔ خوردہ فروش۔ ناز فروش۔ حلوہ فروش۔ سَر فروش۔ عطر فروش۔ گل فروش۔ قوم فروش۔ ملّت فروش۔ ایمان فروش۔ اسلام فروش۔ خود فروش۔ آشنا فروش۔ بادہ فروش۔ یار فروش۔ قلم فروش۔ ہنر فروش۔ 

طراز (نقش کرنا):

انشا طراز۔ عشوہ طراز۔ سخن طراز۔ صورت طراز۔ مضموں طراز۔ چمن طراز۔ انجمن طراز۔ خرمن طراز۔ رقم طراز۔ غزل طراز۔ نقش طراز۔ نوا طراز۔

فَرسا (گھِسنا):

جاں فرسا۔ جبیں فرسا۔ کام فرسا۔ حوصلہ فرسا۔ قلم فرسا۔ فلک فرسا۔ ناحیہ فرسا۔ جادہ فرسا۔ دشت فرسا۔ قدم فرسا۔ خامہ فرسا۔ کوہ فرسا۔ مرحلہ فرسا۔ سامعہ فرسا۔ 

فرما (فرمانا):

کرم فرما۔ عنایت فرما۔ نوازش فرما۔ تشریف فرما۔ جلوہ فرما۔ کار فرما۔ الطاف فرما۔ فرمان فرما۔ حکم فرما۔ جلوس فرما۔ داد فرما

فہم:

ادا فہم۔ غلط فہم۔ کم فہم۔ سخن فہم۔ کج فہم۔ زُود فہم۔ تیز فہم۔ عام فہم۔ بلند فہم۔ کُند فہم۔ پست فہم۔ نا فہم۔ سُست فہم۔ تُند فہم۔ تُنک فہم۔

ک

لاحقےالفاظ
کاراداکار۔ فن کار۔ صنعت کار۔ کاشکار۔ گلو کار۔ ریا کار۔ نیک کار۔ خطا کار۔ دست کار۔
کشاقبض کشا۔ مشکل کشا۔ دل کشا۔ جہاں کشا۔ کشور کشا۔ محنت کشا۔ عقدہ کشا۔
کدہ            بت کدہ۔ دولت کدہ۔ غم کدہ۔ مے کدہ۔ نعمت کدہ۔ آتش کدہ۔ ماتم کدہ۔ حسرت کدہ۔ عیش کدہ۔ صنم کدہ۔ ظلمت کدہ۔ وحشت کدہ۔ گل کدہ۔ حیرت کدہ۔ دل کدہ۔ فرحت کدہ۔ عشرت کدہ۔ 

کردہ (کیا ہوا):

ناکردہ۔ کار کردہ۔ رَد کردہ۔ خرید کردہ۔ قبول کردہ۔ فیصل کردہ۔ سَر کردہ۔ سُرمہ کردہ۔ پُر کردہ۔ شمار کردہ۔

کَش(کھینچنا):

تَرکش۔ دل کش۔ فروکش۔ فاقہ کش۔ بادہ کش۔ بار کش۔ بلا کش۔ محنت کش۔ ملاح کش۔ پیش کش۔ ریاضت کش۔ سر کش۔ تار کش۔ جفا کش۔ کنارہ کش۔ منّت کش۔ نیم کش۔ رُو کش۔ 

 

گ

لاحقےالفاظ
گاہ                                       تجربہ گاہ۔ عید گاہ۔ چرا گاہ۔ بندر گاہ۔ تفریح گاہ۔ قتل گاہ۔ جنازہ گاہ۔ شکار گاہ۔ آرام گاہ۔ بارگاہ۔ بزم گاہ۔ سیرگاہ۔ تخت گاہ۔ درس گاہ۔ خواب گاہ۔ خیمہ گاہ۔ تماشا گاہ۔ شکار گاہ۔ درگاہ۔ رزم گاہ۔ زیارت گاہ۔ سجدہ گاہ۔ عبادت گاہ۔ قیام گاہ۔ قبلہ گاہ۔ جلوہ گاہ۔ قربان گاہ۔ گزرگاہ۔ نشست گاہ۔ مسند گاہ۔ ریاضت گاہ۔ عبرت گاہ۔ 
گربازی گر۔ کاری گر۔ سوداگر۔ ستم گر۔ زرگر۔ نیل گر۔ بادشاہ گر۔ قلعی گر۔ آہن گر۔ تونگر۔ غارت گر۔ صیقل گر۔ چارہ گر۔ رفو گر۔ جلوہ گر۔ شعبدہ گر۔ افسوں گر۔ خوگر۔ دریوزہ گر۔ شیشہ گر۔ داد گر۔ عشوہ گر۔ کیمیا گر۔ نوحہ گر۔ کار گر۔ 
گشتباز گشت۔ گل گشت۔ مٹر گشت۔ صحرا گشت۔ جہاں گشت۔
گونعت گو۔ غزل گو۔ کم گو۔ قصیدہ گو۔ رباعی گو۔ حق گو۔ راست گو۔ کلمہ گو۔ پُرگو۔ بلا گو۔ بذلہ گو۔ داستاں گو۔ قصّہ گو۔ پیشین گو۔ ہزل گو۔ دروغ گو۔ زُود گو۔ مرثیہ گو۔ راست گو۔ لظیفہ گو۔ برہنہ گو۔ پوچ گو۔ پیش گو۔ پریشان گو۔ سخن گو۔ 
گوںگل گوں۔ گندم گوں۔ نیل گوں۔ لالہ گوں۔ سرخ گوں۔ گوں نہ گوں۔
گارطلب گار۔ مددگار۔ خدمت گار۔ پروردگار۔ پرہیز گار۔ کرد گار۔ گناہ گار۔ روزگار۔ستم گار۔ سازگار۔ کام گار۔ آموز گار۔ یادگار۔ خواست گار۔
گھٹجمگھٹ۔ پنگھٹ۔ چوگھٹ۔ تلگھٹ۔
گیںشرم گیں۔ اندوہ گیں۔ غمگیں۔ غنچہ گیں۔ سر مگٰیں۔شوخ گیں۔ سہمگیں۔ خشمگیں۔ 
گیر                                                            
(اختیار کرنا، پکڑ لینا)
آتش گیر۔ عالم گیر۔ دست گیر۔ امن گیر۔ بغل گیر۔ ملک گیر۔ ماہی گیر۔ جہاں گیر۔ حرف گیر۔ آہو گیر۔ دامن گیر۔ راہ گیر۔ دل گیر۔ شعلہ گیر۔ عیب گیر۔ نکتہ گیر۔ جا گیر۔ سخت گیر۔ گل گیر۔ رفو گیر۔ گرہ گیر۔ گلو گیر۔ گریباں گیر۔ نم گیر
گُنادو گنا۔ چو گنا۔ دس گنا۔ تین گنا۔ بیس گنا۔ پچاس گنا۔ ستر گنا۔

گزار (ادا کرنا):

شکر گزار۔ خراج گزار۔ باج گزار۔ خدمت گزار۔ اطاعت گزار۔ حق گزار۔ خامہ گزار۔ رہ گزار۔

م

لاحقےالفاظ
مارگپ مار۔ مت مار۔ نقل مار۔ چڑی مار۔ یار مار۔ مکھی مار۔ زہر مار۔
مند              ہوش مند۔ آرزو مند۔ ضرورت مند۔ غرض مند۔ درد مند۔ خواہش مند۔احسان مند۔ اخلاص مند۔ اقبال مند۔ بہرہ مند۔ حاجت مند۔ دانش مند۔ فتح مند۔ تنو مند۔ عقل مند۔ فایدہ مند۔ غیرت مند۔ ہنر مند۔ عقیدت مند۔ نیاز مند۔ مُراد مند۔ کار مند۔ گلہ مند۔ 
منڈیسبزی منڈی۔ میوہ منڈی۔ چارہ منڈی۔ اکبری منڈی۔ پھل منڈی۔ غلہ منڈی۔

ن

لاحقےالفاظ
ناک           خوف ناک۔ غم ناک۔ افسوس ناک۔ عبرت ناک۔ درد ناک۔ وحشت ناک۔ ہیبت ناک۔اندیشہ ناک۔ اندوہ ناک۔ دہشت ناک۔ شرم ناک۔ شہوت ناک۔ ہوس ناک۔ نم ناک۔ خطر ناک۔ ہولناک۔ 
نوازدل نواز۔ غریب نواز۔ بندہ نواز۔ مہمان نواز۔ جاں نواز۔ اللہ نواز۔ ستار نواز۔ بِین نواز۔ طبلہ نواز۔ نوبت نواز۔ نقّارہ نواز۔ مسکیں نواز۔ مسافر نواز۔ خوز نواز۔ مخلوق نواز۔ 
نُماخوش نما۔ بد نما۔ دوست نما۔ راہ نما۔ دشمن نما۔ انگشت نما۔ خود نما۔ قبلہ نما۔ قطب نما۔ جہاں نما۔ حق نما۔ تصویر نما۔ قوس نما۔ آتش نما۔ چہرہ نما۔ 
نشیںذہن نشیں۔ دل نشیں۔ پردہ نشیں۔ گوشہ نشیں۔ گل نشیں۔ خاک نشیں۔ صحرا نشیں۔ تخت نشیں۔ سجادہ نشیں۔ کرسی نشیں۔ پالکی نشیں۔ بالا نشیں۔ حاشیہ نشیں۔ جانشیں۔ حرم نشیں۔ خانہ نشیں۔ خلوت نشیں۔ سجادہ نشیں۔ بوریا نشیں۔ مسند نشیں۔ پہلو نشیں۔ ہم نشیں۔ چلّہ نشیں۔ راہ نشیں۔ صدر نشیں۔ سایہ نشیں۔ 

ندہ:

آئندہ۔ باشندہ۔ پرندہ۔ چرندہ۔ دہندہ۔ درندہ۔ سازندہ۔ زندہ۔ نمائندہ۔ شرمندہ۔ کارندہ۔ تابندہ۔

نِگار(نقش کرنا):

زرنگار۔ زمرد نگار۔ جواہر نگار۔ یاقوت نگار۔ گوہر نگار۔ نامہ نگار۔ مضموں نگار۔ سوانح نگار۔ واقع نگار۔ داستاں نگار۔ افسانہ نگار۔ صورت نگار۔ جادو نگار۔ عجائب نگار۔ دفتر نگار۔

نویس (لکھنا):

خوش نویس۔ خبر نویس۔ اخبار نویس۔ فسانہ نویس۔ عریضہ نویس۔ عرائض نویس۔ حلیہ نویس۔ دفتر نویس۔ خفیہ نویس۔ زُود نویس۔ نقل نویس۔ خلاصہ نویس۔ مسودہ نویس۔ لوح نویس۔ نقشہ نویس۔ اظہار نویس۔ واقعہ نویس۔ چہرہ نویس۔ لغت نویس۔ مجلس نویس۔ صدر نویس۔ 

 

و

لاحقےالفاظ
وارامیدوار۔سوگوار۔ جماعت وار۔ دیوانہ وار۔ قصور وار۔
ورطاقتور۔ دانشور۔ سخن ور۔ تاج ور۔ نامور۔ بہرہ ور۔ جانور۔ قسمت ور۔ پیشہ ور۔ کینہ ور۔ نام ور۔ دانش ور۔ دیدہ ور۔ شناور۔ سعادت ور۔ مایہ ور
واہوا۔ دوا۔ مداوا۔ نوا۔ موا۔ پروا۔ کڑوا۔ بڑھاوا۔ بلاوا۔ بہکاوا۔ پچھتاوا۔ ڈراوا۔ دِکھاوا۔ دکھلاوا۔ کہلاوا۔ ٹہلاوا۔
ویحاوی۔ راوی۔ دہلوی۔ بیوی۔ مار وی۔ بہار وی۔ ہزار وی۔
والابورے والا۔ فیروز والا۔ رحمت والا۔ دل والا۔ ہمت والا۔ جان والا۔

ہ

لاحقےالفاظ
ہارہونہار۔ کلہار۔دلبہار۔ بہار۔ پالن ہار۔ سدا بہار۔
ہارالکڑ ہارا۔ تھکن ہارا۔ پنکھ ہارا۔ پھسلن ہارا۔
ہٹمسکراہٹ۔ چکناہٹ۔ چودھراہٹ۔ گھبراہٹ۔ راہٹ۔ آہٹ۔

ی

لاحقےالفاظ
یاچڑیا۔ کھویا۔ بنایا۔ کھیا۔ پایا۔ لایا۔ پرایا۔ اپنایا۔
یارہوشیار۔ شہر یار۔ دیار۔ اغیار۔ بختیار۔ رحم یار۔
یارابھٹیارا۔ اندھیارا۔ دکھیارا۔ سکھ یارا۔
ینرنگین۔ سنگین۔ شوقین۔ آتشین۔ زرین۔ مہین۔ کہیں۔
یتانسانیت۔ وحدانیت۔ آدمیت۔ اپنائیت۔ شہریت۔ سرایت۔ خیریت۔
یابفتح یاب۔ کامیاب۔ نایاب۔ کم یاب۔ دستیاب۔ فیض یاب۔ صحت یاب

Leave a Comment

آپ کا ای میل ایڈریس شائع نہیں کیا جائے گا۔ ضروری خانوں کو * سے نشان زد کیا گیا ہے

Scroll to Top